Δήλωση Κ.Μουσουρούλη με αφορμή επιστολή του προς τους Αιρετούς Περιφερειάρχες, για το μέλλον της Πολιτικής Συνοχής της Ε.Ε. 2014-2020
Προς:
Βλ. Πίνακα Αποδεκτών
Θέμα: Πολιτική συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περίοδο 2014 – 2020
Αξιότιμες κυρίες και κύριοι,
Όπως γνωρίζετε, τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ε.Ε. αποτελούν το κύριο μέσο εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Συνοχής, μέσω της οποίας επιδιώκεται η ισόρροπη οικονομική ανάπτυξη στην Ένωση, στοχεύουν δε στην αξιοποίηση των διαρθρωτικών πόρων, με τρόπο που να εξασφαλίζει πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα, έτσι ώστε και η σύγκλιση να επιταχύνεται, αλλά και να δημιουργούνται προϋποθέσεις αυτοδύναμης ανάπτυξης.
Προϋπόθεση για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, αποτελεί η επίτευξη πολιτικής συμφωνίας επαρκούς χρηματοδότησής τους. Αφετηρία για την τυπική έναρξη των σχετικών διαπραγματεύσεων στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που, για την επόμενη επταετή προγραμματική περίοδο 2014-2020, θα παρουσιαστεί τον προσεχή Ιούνιο.
Όπως επίσης γνωρίζετε, κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο 2007 -2013, η Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνοχής διαρθρώνεται, κυρίως, γύρω από τους στόχους «Σύγκλιση» (πρώην «Στόχος 1»), «Περιφερειακή Ανταγωνιστικότητα και Απασχόληση» και «Εδαφική Συνεργασία». Υπενθυμίζεται ότι την περίοδο αυτή, οι Περιφέρειες Αττικής, Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, απώλεσαν την επιλεξιμότητά τους στο Στόχο «Σύγκλιση» αποκλειστικά και μόνο λόγω της στατιστικής επίπτωσης της διεύρυνσης της Ε.Ε., οι δε Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας και Νοτίου Αιγαίου, έχασαν την επιλεξιμότητά τους στον ίδιο Στόχο, αποκλειστικά και μόνο, λόγω της φυσικής τους ανάπτυξης.
Παρά ταύτα, η προετοιμασία και η επιτυχής διαπραγμάτευση που διεξήγαγε η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, εξασφάλισαν πόρους ιδιαίτερα σημαντικού ύψους, καθώς και πολλές ευνοϊκές ρυθμίσεις διαχείρισης και απορρόφησης, εκμηδενίζοντας στην πράξη τις δημοσιονομικά δυσμενείς επιπτώσεις που θα είχε στο συνολικό εθνικό δημοσιονομικό μας φάκελο τυχόν μη αποδοχή των διαπραγματευτικών μας θέσεων.
Την περίοδο που διανύουμε βρίσκονται σε εξέλιξη τόσο στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., όσο και στις πρωτεύουσες των Κρατών-Μελών που επηρεάζουν τον Κοινοτικό προϋπολογισμό, συζητήσεις σχετικά με το ύψος των πόρων της περιόδου 2014-2020, αλλά και με τις πολιτικές για την έξοδο από την κρίση και την προετοιμασία της οικονομίας της Ε.Ε. για την επόμενη δεκαετία. Στο επίκεντρο των πολιτικών αυτών βρίσκεται η Στρατηγική «Ευρώπη 2020 » που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η οποία αναμένεται να επηρεάσει καθοριστικά τη νέα Πολιτική Συνοχής.
Τις έως σήμερα συζητήσεις έχουν απασχολήσει ζητήματα όπως: το ύψος του προϋπολογισμού της Ε.Ε., η έννοια της επικέντρωσης, οι προϋποθέσεις καταβολής των ενισχύσεων και η επιλεξιμότητα. Το πλέον σημαντικό ζήτημα αποτελεί η δομή και το κατώφλι των ιδίων πόρων του προϋπολογισμού, ως ποσοστού του Ακαθαρίστου Εγχωρίου Εισοδήματος της Ε.Ε. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σαφές ότι η προσπάθεια αρκετών Κρατών-Μελών που είναι «καθαροί συνεισφέροντες» (net contributors) για εξοικονόμηση πόρων, δεν θα εστιασθεί στην «Ανταγωνιστικότητα» που εκφράζει την πολιτική βούληση για στήριξη της πολιτικής «Ευρώπη2020», αλλά στην «Πολιτική Συνοχής» και την «Κοινή Αγροτική Πολιτική». Είναι δε γνωστό ότι οι δυο αυτές πολιτικές εξασφαλίζουν στη χώρα μας το μεγαλύτερο μέρος των απολήψεών της, από τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό (τι εισπράττουμε), η δε δομή του συστήματος ιδίων πόρων προσδιορίζει τη συμμετοχή της χώρας μας στις συνολικές δαπάνες της Ε.Ε. (τι πληρώνουμε). Σημειώνεται ότι οι μεταφορές πόρων που πραγματοποιήθηκαν μέσω των πολιτικών αυτών, επέτρεψαν στην Ελλάδα να διαθέτει ένα καθαρό υπόλοιπο της τάξης του 3,5 έως 4,0 % του ΑΕΠ της, σε ετήσια βάση.
Είναι επίσης, γνωστό ότι οι διαρθρωτικοί πόροι κατανέμονται στο διοικητικό εκείνο επίπεδο που κάθε Κράτος-Μέλος υποδεικνύει, ανάλογα με την εκάστοτε διοικητική του διάρθρωση και υπολογίζονται ανάλογα με το μέσο όρο του ΑΕΠ σε μια τριετία, εν προκειμένω 2007-2009, εάν δεν αποφασιστεί κάτι διαφορετικό. Μέχρι στιγμής, η Κυβέρνηση δεν έχει διευκρινίσει αν το επίπεδο αυτό θα είναι η Περιφέρεια ή η Αποκεντρωμένη Διοίκηση, ωστόσο, είναι βέβαιο ότι η κατανομή των πόρων θα γίνει σε επίπεδο Περιφερειών, δεδομένου ότι οι προθεσμίες για τυχόν αλλαγή επιπέδου, έχουν παρέλθει.
Σε σύγκριση με την περίοδο 2007-2013 και σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε προσφάτως η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ), έχει ήδη επέλθει δραματική μεταβολή στο καθεστώς επιλεξιμότητας των Περιφερειών, όπως επεσήμανα σε δήλωσή μου παρουσιάζοντας και σχετικό χάρτη. Η μεταβολή αυτή φαίνεται ότι αποδίδεται, κυρίως, στην αναθεώρηση των στατιστικών στοιχείων των ετών 2007-2009 από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. και, ενδεχομένως, όπως ανέφερα και σε παρέμβασή μου στην Επιτροπή Περιφερειών της Βουλής, στη μεθοδολογία που χρησιμοποιεί για τον υπολογισμό του επιπέδου ευημερίας κάθε Περιφέρειας. Ως προς την αναθεώρηση των στοιχείων, η αλλαγή του τρόπου υπολογισμού της συμβολής στο ΑΕΠ ορισμένων ΔΕΚΟ που, για πρώτη φορά, ταξινομήθηκαν στο έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης, είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του ΑΕΠ της τριετίας 2007-2009, βάσει της οποίας θα υπολογισθεί και ο δημοσιονομικός φάκελος της χώρας μας για την περίοδο 2014-2020, οδηγώντας ήδη από σήμερα, και μάλιστα οριακά, σε απώλεια του Ταμείου Συνοχής και σε έξοδο από το «Στόχο 1» πέντε επιπλέον Περιφερειών της χώρας. Επικουρικά αναφέρω ότι με την αλλαγή αυτή προστέθηκαν 1,2 επιπλέον μονάδες ύφεσης για το 2010.
Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό πως, η ήδη διαμορφωθείσα κατάσταση, με ευθύνη της Κυβέρνησης, όσο και οι πολιτικές αποφάσεις που προετοιμάζονται σε επίπεδο Ε.Ε., είναι εξαιρετικά κρίσιμες για την περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας μας.
Σημειώνω ότι πρόσφατα, ο αρμόδιος Επίτροπος για την Περιφερειακή Πολιτική κος J. Hahn, επεσήμανε ότι το μέλλον των διαρθρωτικών ταμείων κινδυνεύει, καθώς ο ίδιος δεν θα έχει μεγάλη διαπραγματευτική ευχέρεια στις συζητήσεις με το Συμβούλιο, εφόσον οι πόροι της τρέχουσας περιόδου δεν χρησιμοποιηθούν πλήρως. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω ότι η χώρα μας βρίσκεται στην 17η θέση για το 2010, ως προς την απορρόφηση πόρων, από την 5η το 2009, με το μέσο ποσοστό απορρόφησης να κυμαίνεται περί το 18%.
Δεδομένων των ανωτέρω και του γεγονότος ότι η διαπραγμάτευση τόσο για το ύψος των πόρων, όσο και για τις πολιτικές που θα αποφασισθούν, διενεργείται σε ένα διαφορετικό πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον ισχυρών πιέσεων για μια ιδιαίτερα περιοριστική συμφωνία, η Ελλάδα δεν νοείται να παραμένει αμέτοχη. Τα αρμόδια Υπουργεία οφείλουν να παρακολουθούν στενά, να αναλύουν καθημερινά τις εξελίξεις, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Κυβερνήσεων και να συμμετέχουν ενεργά στις διεργασίες. Είναι επίσης, σαφές ότι, για την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη άσκηση επιρροής, απαιτούνται συμμαχίες και δικτυώσεις σε επίπεδο Κρατών-Μελών, αλλά και Περιφερειών με ταυτόσημα συμφέροντα. Προσωπική μου άποψη είναι ότι τα ανωτέρω δεν συντρέχουν.
Ως εκ τούτου και ενόψει των επόμενων σταδίων της διαδικασίας, οι Περιφέρειες μπορούν να διαδραματίσουν σπουδαίο ρόλο στη διαμόρφωση, αλλά και υποστήριξη των Ελληνικών θέσεων, για το νέο δημοσιονομικό και Κανονιστικό πλαίσιο της Ε.Ε.. Προς τούτο απαιτείται ενημέρωση των Περιφερειακών Συμβουλίων, στενή παρακολούθηση των Ευρωπαϊκών εξελίξεων, προετοιμασία προτάσεων σε συνεργασία και με τους νέους Δήμους και ανάληψη πρωτοβουλιών – παρεμβάσεων προς τα αρμόδια Υπουργεία.
Με τιμή
Κωστής Μουσουρούλης
Πίνακας Αποδεκτών:
Περιφερειάρχες
Κοινοποίηση :
Γενικοί Γραμματείς Αποκεντρωμένων Διοικήσεων
Υπουργείο Εξωτερικών,
Υπουργείο Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας & Ναυτιλίας,
Υπουργείο Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης,
Υπουργείο Παιδείας, Δια βίου Μάθησης & Θρησκευμάτων,
Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων
ΚΕΔΚΕ