Ολομέλεια – Ομιλία για ΣΝ Εκδίκαση Πράξεων Διαφθοράς Πολιτικών και Κρατικών Αξιωματούχων

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Ο Βουλευτής Ν. Χίου και Υπεύθυνος Τομέα Περιφερειακής Πολιτικής της Ν.Δ., Κωστής Μουσουρούλης, μίλησε, σήμερα, κατά τη συζήτηση του σχεδίου νόμου «Εκδίκαση πράξεων διαφθοράς Πολιτικών και Κρατικών Αξιωματούχων, υποθέσεων μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος και μείζονος Δημοσίου Συμφέροντος».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Κ. Μουσουρούλη, από τα Πρακτικά της Βουλής.

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ

ΙΓ’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

ΣΥΝΟΔΟΣ Β΄- ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ  ΣΚΒ΄

Συνεδρίαση 28.9.2011

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΟΥΣΟΥΡΟΥΛΗΣ:

Κατ’ αρχήν, δηλώνω την ικανοποίησή μου που ο Υπουργός παρίσταται στο νομοσχέδιο από την αρχή και, υποθέτω, θα μείνει μέχρι το τέλος. Δεν μας έχει συνηθίσει η Κυβέρνηση σε αυτό. Συνήθως εδώ έρχονται Υφυπουργοί.

Κύριε Υπουργέ και κύριοι συνάδελφοι, πιστεύω ότι δεν είναι η καθημερινή, έντονη και ισοπεδωτική, αντιμετώπιση του πολιτικού συστήματος από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης η αιτία ταύτισης της διαφθοράς με τα πολιτικά πρόσωπα. Απλώς επιταχύνει την απαξίωση και του πολιτικού συστήματος και των προσώπων. Αυτή, είναι, όμως, μια άλλη συζήτηση.

Εκείνο που έχει σημασία είναι να αντιληφθούμε ότι η διαφθορά πηγάζει σε κάθε σύστημα εξουσίας, με το πολιτικό σύστημα να έχει διαμορφώσει την πιο στενή και έντονη σχέση. Αν δείτε το ευρωβαρόμετρο που κατά καιρούς μετράει σχετικούς με το θέμα δείκτες, όλοι θα καταλάβετε ότι το πολιτικό σύστημα, με την ιστορία του, το παρόν του, αλλά και το μέλλον του, είναι το πιο εκτεθειμένο σε αυτήν τη σχέση.

Η διαφορά σε σχέση με τα άλλα συστήματα εξουσίας συνίσταται, κατά τη γνώμη μου, στο κίνητρο και την πηγή χρηματοδότησης. Για παράδειγμα, κατά το παρελθόν, το κίνητρο για το πολιτικό σύστημα ήταν το πελατειακό σύστημα. Η δε πηγή χρηματοδότησης, όπως πολύ πικρά μάθαμε σε αυτή τη χώρα, ήταν ο δανεισμός. Αντίστοιχα, μπορούμε να βρούμε κίνητρα και πηγές χρηματοδότησης στη δημόσια διοίκηση, τη δικαιοσύνη κ.ο.κ

Όλα αυτά, κύριε Υπουργέ, έχουν εδραιώσει στον κόσμο την αντίληψη, ότι σε αυτήν τη σχέση συμμετέχουμε όλοι. Άλλος την παράγει, άλλος την ενθαρρύνει και άλλος απλώς την αποδέχεται. Όσο για τις εξεταστικές επιτροπές που κατά καιρούς συγκροτούνται, ο πολίτης τις εκλαμβάνει λόγω αποτελέσματος, ως στάχτη στα μάτια του, η δε οργή του μεγαλώνει όταν γίνεται προσπάθεια συμψηφισμού των ευθυνών.

Η ουσία είναι ότι ο λαός έχει πιστέψει πως τίποτα δεν γίνεται – και αυτό είναι ένας μεγάλος κίνδυνος για τα επόμενα βήματα – ή, το χειρότερο, δεν πιστεύει σε τίποτα. Για παράδειγμα καταβαράθρωση της εμπιστοσύνης δεν υπάρχει μόνο στο πολιτικό σύστημα, αλλά και σε άλλους πυλώνες που δεν πρέπει να αφήνουμε έξω, όπως η ίδια η δικαιοσύνη και, τώρα τελευταία,  οι ευρωπαϊκοί θεσμοί.

Σε αυτό το πλαίσιο το σχέδιο νόμου που συζητάμε σήμερα είναι στη σωστή κατεύθυνση. Πρόκειται για την εκτέλεση μιας θεμελιώδους υποχρέωσης, ενός θεμελιώδους καθήκοντος του πολιτικού συστήματος, αν αφήσουμε στην άκρη το κίνητρο. Ας παραδεχτούμε όμως ότι το κίνητρο το δημιούργησε η σημερινή πολιτική συγκυρία, αλλά και οι ενοχές του πολιτικού συστήματος. Το αυτονόητο θα ήταν να γίνονταν όλα αυτά, όπως έπρεπε και όταν έπρεπε.

Έρχομαι στην εκδίκαση των κακουργημάτων που διαπράττουν όσοι διατελούν σε θέσεις ευθύνης, οι γενικοί γραμματείς, οι ειδικοί γραμματείς, οι διοικήσεις Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, αλλά και Ιδιωτικού Δικαίου. Και ανοίγω εδώ μια παρένθεση για να σας ζητήσω να λύσετε την άσκηση στις εταιρείες που είναι Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου και που η διοίκησή τους, όπως λέτε, ορίζεται από το δημόσιο. Και όπου το δημόσιο ορίζει μόνο τον πρόεδρο και ο ιδιώτης είναι εκείνος που ορίζει το διευθύνοντα σύμβουλο, πως θα εφαρμοστεί ο νόμος; Δεν μου φάνηκε ότι σας είναι καθαρό.

Το ζήτημα δεν είναι πάντως το κατασταλτικό σκέλος της διαφθοράς, αλλά η πρόληψή της, σύμφωνα με αυτά που είπα και προηγουμένως. Πρόληψη, κύριε Υπουργέ, σημαίνει αφαίρεση των κινήτρων. Και δυστυχώς τα κίνητρα είναι πολλά και στο πολιτικό σύστημα αλλά και στη δημόσια διοίκηση, είναι οι στρεβλώσεις, είναι η έλλειψη ελέγχων κλπ. Χρειάζεται, λοιπόν, να γίνουν δυο πράγματα.

Το πρώτο που χρειάζεται είναι να γίνει μια συστηματική προσπάθεια εξάλειψης των κινήτρων αυτών στο δημόσιο τομέα. Εδώ η Κυβέρνησή σας δεν έχει καταλάβει το πρόβλημα. Για παράδειγμα, ο περιορισμός των δημοσίων υπαλλήλων δεν λύνει αυτονοήτως το πρόβλημα της διαφθοράς, όπως δεν το λύνουν και οι περικοπές των προϋπολογισμών των δημοσίων φορέων. Απλώς τη μεταβιβάζουν λίγο παρακάτω, λίγο παραπάνω.

Το δεύτερο που χρειάζεται είναι η συστημική προσέγγιση του προβλήματος, αρχίζοντας από τους θεμελιώδεις νόμους του κράτους, το Σύνταγμα. Εδώ χρειάζονται αλλαγές μεγάλων διαστάσεων. Γιατί; Διότι πιστεύω ότι και το Σύνταγμα αλλά και η νομοθεσία έχουν δομηθεί με τέτοιον τρόπο ώστε να υπηρετούν το ανέλεγκτο των πράξεων της νομοθετικής αλλά και της εκτελεστικής εξουσίας. Εδώ είναι το πρόβλημα.

Θέλω να σας ρωτήσω και κάτι: Γιατί να μην μπορούμε– δεν είμαι νομικός και γι’ αυτό ίσως να μην μπορώ να το καταλάβω – να υποδείξουμε στη δικαιοσύνη εργαλεία για να κάνει τη δουλειά της, αφού, μέσω της νομοθεσίας, της επιβάλλουμε να είναι ταχύτερη; Και φέρνω σαν παράδειγμα μια διάταξη για το θέμα των απαλλοτριώσεων που είχε επιχειρηθεί να περάσει πριν αρκετά χρόνια, σύμφωνα με την οποία, το δικαστήριο θα πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψιν το μέσο όρο των τιμών των μεταβιβάσεων ακινήτων που έχουν γίνει σε μία περιοχή σε μια συγκεκριμένη περίοδο, προκειμένου να καθορίσει την τιμή της απαλλοτρίωσης. Η διάταξη αυτή απαγορεύτηκε ως αντισυνταγματική, επειδή ακριβώς η νομοθετική εξουσία δεν πρέπει να υποδεικνύει στη δικαιοσύνη πως θα παίξει το ρόλο της. Δεν το καταλαβαίνω.

Το θέμα αυτό το συνδέω με την ανάγκη αλλαγών στο Σύνταγμα, που, άλλωστε, ήδη παραβιάζεται με το πλήθος των αντισυνταγματικών ρυθμίσεων που ψηφίζουμε. Θα δούμε στο μέλλον πόσο πολύ νερό ρίχνουμε στο μύλο της διαφθοράς, αλλά και πόσα «παράθυρα» ανοίγουμε στη διαφθορά με την κακή ποιότητα των ρυθμίσεων. Θυμάμαι παλαιότερα, πολύ πριν το 2004, πόσα τέτοια «παράθυρα» υπήρχαν στο σύστημα παραγωγής δημοσίων έργων τα οποία έκλεισαν μεν, αλλά όχι ερμητικά, αφού πάντα υπάρχει η τάση του πολιτικού συστήματος να αφήνει μια χαραμάδα.

Θα ήθελα να προσθέσω εδώ και την έλλειψη εργαλείων. Και αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να δούμε, γιατί ακόμα και αν επιβάλλεται στη δικαιοσύνη «fast track», δεν έχει τον τρόπο να ανταποκριθεί αφού της λείπει ακόμα και ο στοιχειώδης εξοπλισμός πληροφορικής προκειμένου να μπορεί να επιταχύνει τη δουλειά της.

Κύριε Υπουργέ, μια άλλη πηγή διαφθοράς είναι και η έλλειψη ισονομίας, πολύ σημαντικό για μένα. Ενώ από τη μια μεριά επιβάλλονται στον πολίτη που παρανομεί εξοντωτικές ποινές – και σωστά τις πιο πολλές φορές, από την άλλη, εκείνος βλέπει επιχειρηματίες των ΜΜΕ αλλά και παράγοντες των ΠΑΕ, να μην πληρώνουν φόρους ή εισφορές αλλά και να μην ελέγχονται. Πρόσφατα κάποιος παράγοντας φυλακίστηκε, αμέσως μετά αποφυλακίστηκε και τώρα τον ψάχνουν ξανά να τον συλλάβουν.

Πώς, λοιπόν, θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα; Κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει, κατ’ αρχήν στο δημόσιο τομέα, να δημιουργηθεί ένα πρώτο ανάχωμα στη διαφθορά με τη θέσπιση του αδικήματος ως ιδιώνυμου. Για παράδειγμα, αν ο εφοριακός γνωρίζει ότι θα απολυθεί, θα φυλακιστεί, θα χάσει την περιουσία του και τη σύνταξή του, νομίζω ότι θα το σκεφτεί πάρα πολύ καλά πριν προχωρήσει σε συναλλαγή. Και εδώ, κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να κάνω μια παρένθεση.

Όταν το 2004, μετά από είκοσι σχεδόν χρόνια στο εξωτερικό, επέστρεψα στην Ελλάδα για να αναλάβω επιτελική θέση στο Υπουργείο Οικονομίας, μου είπε τότε κάποιος δύο πράγματα. Προσοχή, μου είπε, εκεί που θα μπεις υπάρχουν και δύο επιπλέον κατηγορίες στελεχών. Η πρώτη αποτελείται από εκείνους που «βοηθούν» με το αζημίωτο, στο να αποφευχθεί ένα πρόβλημα, αυτούς τους αποκάλεσε «μασαδόρους», και η δεύτερη, αποτελείται από εκείνους που με το αζημίωτο επιταχύνουν τη λύση του προβλήματος, αυτούς τους αποκάλεσε «μιζαδόρους». Δεν είναι τώρα ώρα για εξομολόγηση. Όμως, οφείλω να σας πω ότι μέσα από τη διαδρομή μου στη δημόσια διοίκηση, εξοργίστηκα και εξοργιζόμουν καθημερινά, διαπιστώνοντας το πόσο εύκολο είναι να κλέψεις σε όλα τα επίπεδα. Γι’ αυτό, λοιπόν, σημασία δεν έχει τόσο η καταστολή μέσω τέτοιων ρυθμίσεων –που είναι πολύ σωστές- όσο η πρόληψη, δηλαδή η προσπάθεια να δημιουργήσουμε στεγανά, να κλείσουμε δηλαδή τις τρύπες που υπάρχουν και που αφήνουν να κυλά το νερό της διαφθοράς.

Ένα όπλο γι’ αυτή τη δουλειά – το οποίο το συνέδεσα και με το σημερινό σχέδιο νόμου- είναι η πληροφορική. Η πληροφορική δεν πατάσσει τη διαφθορά, αλλά την περιορίζει.

Η ελληνική εμπειρία έχει δείξει ότι υπάρχουν θηριώδη πληροφοριακά συστήματα που είναι άσχημα σχεδιασμένα και είναι αδύνατον να επικοινωνήσουν μεταξύ τους. Αυτός είναι και ένας λόγος για τον οποίο δεν μπορούμε να κάνουμε το στοιχειώδες, να διασταυρώσουμε δηλαδή τα ληξιαρχεία με τα ασφαλιστικά ταμεία για να δούμε αν αυτός που παίρνει σύνταξη υπάρχει και τη δικαιούται. Όπως επίσης δεν κάνουμε μια στοιχειώδη διασταύρωση των στοιχείων που διαθέτουμε για τα αυτοκίνητα, με τα αρχεία των ασφαλιστικών εταιρειών.

Αν δεν τα κάνουμε όλα αυτά, κύριε Υπουργέ, είναι σαν να αποδεχόμαστε τη διαφθορά. Θυμάστε το διαχωρισμό που έκανα στην αρχή μεταξύ της παραγωγής, της ενθάρρυνσης και της αποδοχής της διαφθοράς. Αν τα κάνουμε, και αυτοπεποίθηση θα δώσουμε στο λαό, αλλά και θα ανακτήσουμε την αξιοπιστία μας.

Ευχαριστώ.