Ομιλία αναπληρωτή Υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστή Μουσουρούλη

23/9/2015

Πρώτα απ’ όλα θα ήθελα να ευχαριστήσω τον φίλο μου Υπουργό Γιάννη Γκόλια για τη στήριξη και συμπαράσταση στο έργο μας των τελευταίων εβδομάδων. Να καλωσορίσω και να  συγχαρώ τη νέα ηγεσία και να ευχηθώ καλή επιτυχία και αρμονική συνεργασία με όλα τα στελέχη και τους εποπτευόμενους φορείς του Υπουργείου.

Επέστρεψα στον χώρο αυτό, όπου παλαιότερα είχα υπηρετήσει ως Γενικός Γραμματέας για την ενέργεια και χάρηκα που τουλάχιστον ορισμένες πρωτοβουλίες μου και προγράμματα συνεχίζουν να λειτουργούν προς όφελος των πολιτών, όπως το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο της ΔΕΗ που θεσπίστηκε το 2008 και ευτυχώς βοήθησε συμπολίτες μας την περίοδο της οικονομικής κρίσης, το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον», το πρώτο πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας στην Ελλάδα, που εγκρίθηκε το 2009 από την ΕΕ πρώτο σε 27 Κράτη-Μέλη και ξεκινήσαμε τη συγχρηματοδότησή του από το ΕΣΠΑ, ακόμα και το σύστημα εισροών-εκροών στην αλυσίδα των πετρελαιοειδών, αν και έπρεπε να μπει στους όρους δανεισμού της Ελλάδας (μνημόνιο) για να αποφασίσουμε να το εφαρμόσουμε.

Γνώμονάς μας τις τρεις αυτές εβδομάδες ήταν η διασφάλιση της νομιμότητας και του δημόσιου συμφέροντος, η συνέχεια του κράτους στα ζητήματα καθημερινής διοίκησης και η επισήμανση στους διαδόχους μας των θεμάτων που υπόκεινται σε χρονοδιαγράμματα, ή χρήζουν μεγαλύτερης ανάλυσης και ανάληψη πολιτικής ευθύνης.

Στον δικό μου τομέα παρέλαβα προς υπογραφή με πρωτοβουλία των υπηρεσιών του Υπουργείου συνολικά 122 φακέλους για θέματα που ήταν σε εκκρεμότητα.

Εξ αυτών μέσα στις τρεις αυτές εβδομάδες διεκπεραιώθηκαν 79 φάκελοι, αυτοί για τους οποίους είχε προηγηθεί έλεγχος από το Συμβούλιο της Επικρατείας όπου άρμοζε και προφανώς θετική υπηρεσιακή εισήγηση ή γνωμοδότηση.  Τονίζω ότι υπεγράφησαν θέματα μόνο με γνώμονα την εύρυθμη λειτουργία του Υπουργείου και που δεν αφορούσαν ζητήματα πολιτικής τα οποία θα δέσμευαν την επόμενη ηγεσία.

Προσωπικά δεν ήρθα εδώ για να κάνω πολιτική αλλά για να τρέξω τα ζητήματα, όλα όσα είχαν σφικτά χρονοδιαγράμματα για παράδειγμα τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η χώρα στο πλαίσιο του μνημονίου και βέβαια να καταθέσω τις προσωπικές μου απόψεις, στο βαθμό που θα κριθούν χρήσιμες από τη νέα πολιτική ηγεσία. Ως εκ τούτου θα μου επιτρέψει ο Υπουργός να του παραδώσω ένα φάκελο στον οποίο έχω καταγράψει τα ζητήματα όπως τα αντιλήφθηκα και μου τα εισηγήθηκαν οι υπηρεσίες καθώς και ένα αναλυτικό υπόμνημα- οδικό χάρτη για τις άμεσες κινήσεις που θα απαιτηθούν αλλά και των ζητημάτων που χρήζουν άμεσης παρέμβασης. Το κείμενο αυτό μπορεί να βρει κάθε τυχόν ενδιαφερόμενος και στην προσωπική μου ιστοσελίδα.

Αυτά ως προς το γενικό πλαίσιο.

Θα ήθελα να σταθώ σε δύο ζητήματα:

Το πρώτο αφορά στο οργανωτικό ζήτημα. Είχε γίνει μια προσπάθεια παλαιότερα για να προχωρήσει η αναδιοργάνωση του Υπουργείου.  Προσωπικά πιστεύω ότι υπάρχει περαιτέρω δυνατότητα και για απλούστευση διαδικασιών ώστε το υπουργείο να αποτελέσει καταλύτη για τις πολύτιμες επενδύσεις που έχει ανάγκη η χώρα.

Οφείλω επίσης να πω πως η εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2015 είναι ένα σημαντικό οικονομικό θέμα που θα αντιμετωπίσετε άμεσα, καθώς υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις. Αυτό φανερώνει ότι και στα θέματα των δημοσίων επενδύσεων υπήρξε μια στασιμότητα. Νομίζω όμως ότι πλέον τα θέματα αυτά θα τρέξουν, διότι συνδέονται και με το κλείσιμο του συγχρηματοδοτούμενου προγράμματος περιβάλλοντος 2007-2013 αλλά και  με το νέο πρόγραμμα 2014-20.

Ως προς το κλείσιμο επισημάνω ότι υπάρχει κίνδυνος απώλειας Κοινοτικών πόρων. Εκτιμώ επιπλέον ότι θα χρειαστούν εθνικοί πόροι της τάξης των 300 εκατομμυρίων Ευρώ. Έκανα κάποιες προτάσεις και εγγράφως στον κύριο Χριστοδουλάκη. Εύχομαι να επιτευχθεί η παράταση που ζήτησε. Σε αντίθετη περίπτωση, αφού διερεύνησα την επιλεξιμότητα, πρότεινα τη χρηματοδότηση κινητών περιβαλλοντικών υποδομών για την αντιμετώπιση των μεγάλων πιέσεων που ασκούνται στη χώρα μας από τις μεταναστευτικές ροές, ιδίως στα νησιά. Σε ό,τι αφορά στην εκκίνηση του νέου προγράμματος 2014-2020  σε συνεργασία με την αρμόδια Διαχειριστική Αρχή η οποία υπάγεται στο Υπουργείο Οικονομίας, διαπίστωσα ότι υπάρχει ένας σημαντικός βαθμός εξειδίκευσης και παρά τις λεγόμενες αιρεσιμότητες που έχουν μπει δεν υπάρχει πρόβλημα ενεργοποίησης.

Μου το επιβεβαίωσε αυτό ο κύριος Χριστοδουλάκης και οι αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες εγγράφως και εκτιμώ ότι μπορεί να γίνει πρόσκληση για προϋπολογισμό ύψους 1,7 δισ. Ευρώ στο πλαίσιο του νέου προγράμματος.   Από εκεί και πέρα ως προς τις αιρεσιμότητες, αυτές συνδέονται και με μνημονιακές υποχρεώσεις αλλά και με άλλες που έχουν ενταχθεί στα προγράμματα. Εκτιμώ ότι με μια καλή συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή  το ζήτημα μπορεί να διευθετηθεί.

Έρχομαι στο ζήτημα της διαχείρισης απορριμμάτων που το θεωρώ ως πλέον κομβικό. Προσωπικά, από τις προηγούμενες εμπειρίες μου ως ΓΓ αλλά και στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διαπίστωσα ότι τα ίδια θέματα παραμένουν δεκαετίες τώρα, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται ο εθνικός προϋπολογισμός με πρόστιμα αλλά και να αναγκαζόμαστε να ζητάμε διαρκώς παρατάσεις. Αυτό το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί τώρα και υπάρχει τρόπος. Νομίζω ότι η νέα πολιτική ηγεσία έχει την πολιτική βούληση να προχωρήσει, σε συνεννόηση πάντα με τους εμπλεκόμενους φορείς και  τα συναρμόδια υπουργεία.

Σε ότι αφορά στον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων. Προσωπικά δεν έκανα καμία αλλαγή. Ωστόσο συνεργαζόμενος με τις υπηρεσίες και με βάση τις εισηγήσεις τους  διαπίστωσα ότι υπάρχουν ζητήματα διαδικαστικού και νομικού περιεχομένου αλλά και ουσίας, τα οποία θεωρώ ότι θα πρέπει να τα δείτε κύριε Υπουργέ.

Υποσύνολο αυτής της υπόθεσης είναι και τα ΣΔΙΤ της Πελοποννήσου και της Ηπείρου.

Δυο λόγια για το ΣΔΙΤ Διαχείρισης Απορριμμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου που βρέθηκε στο επίκεντρο τις προηγούμενες ημέρες: Το Ελεγκτικό Συνέδριο από τις 18/8 είχε θέσει κάποια ερωτήματα τα οποία έπρεπε να απαντηθούν έως τις 2 Σεπτεμβρίου. Το σχετικό σχέδιο απάντησης έφτασε εκπρόθεσμα στο γραφείο μου και μάλιστα  η υπηρεσία δεν απαντούσε σε βασικά ερωτήματα όπως και στο ερώτημα περί αρμοδιότητας του Υπουργείου. Ως εκ τούτου επέλεξα να μην απαντήσω διότι θεωρώ ότι το Υπουργείο αυτό πρέπει να έχει άποψη για το κατά πόσον μια τέτοια σύμβαση είναι συμφέρουσα ή όχι για το Δημόσιο και κατά πόσον συνάδει με τον Εθνικό Σχεδιασμό. Αυτή την απάντηση που έλαβα από την υπηρεσία, σας τη δίνω σε αντίγραφο κύριε Υπουργέ. Είναι ανυπόγραφη. Ως εκ τούτου θα κληθείτε να το χειριστείτε το θέμα, δεδομένου ότι επανήλθε το ΕΣ, έθεσε και νέα ερωτήματα και θα υπάρχει πλέον επαρκής χρόνος για τεκμηριωμένες απαντήσεις επί της ουσίας από τη νέα ηγεσία.

Σχετικά με το ΣΔΙΤ Ηπείρου -και αναφέρομαι σε αυτά τα δύο ΣΔΙΤ διότι γι αυτά ακούστηκε το όνομα μου σε τηλεοπτική εκπομπή-  δεν γνώριζα ότι η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου είχε την αρμοδιότητα να εγκρίνει την τροποποίηση των Περιβαλλοντικών όρων για ένα τεχνικό ζήτημα του συγκεκριμένου ΣΔΙΤ, το πληροφορήθηκα κι εγώ από τον τύπο.

Θα πρέπει πάντως να επισημάνω ότι αν η κυβέρνηση επιθυμεί να καταργήσει τα ΣΔΙΤ, τα οποία είναι εργαλεία χρηματοδότησης και όχι διαχείρισης απορριμμάτων, θα πρέπει να καταργήσει το Νόμο 3389/2005 την προετοιμασία του οποίου έκανα ως ΓΓ και όχι να προσπαθεί να τα ακυρώσει μέσα από ένα στρατηγικό σχέδιο όπως είναι ο ΕΣΔΑ. Αυτό δεν μπορεί να γίνει κατά την γνώμη μου. Ο νόμος καταργείται μόνο με Νόμο.

Κλείνοντας θα ήθελα να αναφερθώ ακροθιγώς στο θέμα των υδάτων που είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Η Οδηγία ΕΚ/60 του 2000 ισχύει εδώ και 15 χρόνια και ακόμα παλεύουμε με τα σχέδια διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμού και μια σειρά από άλλα ζητήματα που θα πρέπει άμεσα να κλείσουν διότι και εκεί υπάρχει εμπλοκή με το νέο πρόγραμμα 2014-2020, καθώς υπάρχει και στο θέμα των υδάτων αιρεσιμότητα.

Πολεοδομικά. Έχω κάποιες προτάσεις. Θεωρώ ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε έναν οραματικό πολεοδομικό σχεδιασμό  για τη χώρα μας. Το Κτηματολόγιο έχει σημαντικές υποχρεώσεις. Σας έχω υποβάλει μια ανάλυση των εκκρεμοτήτων που υπάρχουν και κάποιες απόψεις σε συνέχεια και των συζητήσεων που έκανα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Κλείνω με το Συμβούλιο Υπουργών στο οποίο είχα την τιμή να μετέχω την προηγούμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες όπου διαμορφώσαμε με τους ομολόγους μου την κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική, ενόψει της Συνόδου των Παρισίων για το λεγόμενο «Κυότο 2». Εκεί συμφωνήσαμε στη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών ρύπων κατά 50% σε σχέση με τα αντίστοιχα επίπεδα του 1990 και με μακροπρόθεσμο στόχο το μηδενισμό τους μέχρι το 2100. Ήδη το Υπουργείο προχωρά τα σχετικά έργα τεχνικής βοήθειας.

Νομίζω ότι η χώρα μας έχει κάνει μεγάλη προσπάθεια σε αυτή την κατεύθυνση, και έχει εκπληρώσει και τους στόχους της, ίσως να βοήθησε και η κρίση σε αυτό. Παρόλα αυτά θα πρέπει η διεθνής παρουσία της χώρας μας ειδικά αυτό το κρίσιμο θέμα να είναι έντονη.

Εκτιμώ ότι αυτές τις τελευταίες τρεις εβδομάδες βάλαμε σε σειρά όσα θέματα ήταν εφικτό. Προσωπικά χαίρομαι που παραδίδω την ευθύνη στον κύριο Τσιρώνη ο οποίος είναι γνώστης του αντικειμένου και νομίζω ότι ο πλήρης φάκελος που του έδωσα θα του φανεί χρήσιμος. Θέλω να δηλώσω επίσης ότι είμαι στη διάθεσή του, από τις Βρυξέλλες όπου επιστρέφω, για οποιοδήποτε ζήτημα.

Τέλος να σας πω από καρδιάς ότι ορισμένες φορές στο Υπουργείο αυτό αισθάνθηκα – προσκρούοντας σε κάποιες καταστάσεις- ως ένας ακροβάτης, μάλιστα χωρίς δίκτυ ασφαλείας. Αυτό έχει να κάνει με το δαιδαλώδες και ακανθώδες ζήτημα της περιβαλλοντικής διαχείρισης, το οποίο, όπως σας είπα αναλυτικά συνδέεται με χρηματοδοτήσεις, με τη διεθνή εικόνα της χώρας. Όλοι θα πρέπει να αντιληφθούν ότι αυτό το Υπουργείο κρατά στην ουσία τα κλειδιά της ανάπτυξης της Ελλάδας.

Ευχαριστώ ειλικρινά τον Υπουργό αλλά και όλους τους συνεργάτες μου οι οποίοι ήρθαν και με βοήθησαν εθελοντικά, δεν προσελήφθη κανείς αυτές τις ημέρες,  έτσι ώστε να προχωρήσουμε τα θέματα του Υπουργείου όσο επέτρεπε ο χρόνος και οι συνθήκες, καθώς και να ετοιμάσουμε τον οδικό χάρτη που παραδίδουμε. Εύχομαι να πάνε όλα καλά, για το καλό της χώρας και των Ελλήνων πολιτών.