Συνέντευξη Βουλευτή Ν. Χίου κ. Κωστή Μουσουρούλη στην εφημερίδα της Χίου “Η Αλήθεια”

Τι κάνατε για τη ναυτιλία μετά από 3 χρόνια χωρίς ΥΕΝ;

Το τρίπτυχο ναυτικός-πλοίο-επιχειρηματικότητα εξελίσσεται συνέχεια, εντείνοντας τον ανταγωνισμό ανάμεσα στα διεθνή ναυτιλιακά κέντρα. Εμείς, συγκεκριμένα με το νόμο 4150/2013, λάβαμε μέτρα για τον εκσυγχρονισμό του δικού μας ναυτιλιακού κέντρου. Για παράδειγμα, βελτιώσαμε τη διαδικασία νηολόγησης πλοίων στην ελληνική σημαία: «κόψαμε» 25 από τις 34 υπογραφές που χρειάζονταν παλιότερα, ενοποιήσαμε προθεσμίες, δικαιολογητικά και παράβολα, επανασχεδιάσαμε  δηλώσεις και αιτήσεις, οργανώσαμε ειδική υπηρεσία να διεκπεραιώνει, να παρακολουθεί και να πληροφορεί (http://niologio.hcg.gr/). Στο μέλλον, με κοινή θέληση του Υπουργείου και των χρηστών, θα μπορούν όλα να γίνονται άμεσα ηλεκτρονικά.

Παράλληλα, αποτρέψαμε την κατάρρευση της ναυτικής εκπαίδευσης λόγω έλλειψης πόρων, επενδύσεων και καθηγητών και το «λουκέτο» στις ΑΕΝ. Σε 12 μήνες οργανώσαμε νέα υπηρεσία εκπαίδευσης ναυτικών, νομιμοποιήσαμε όλα τα κτίρια των Σχολών, εντάξαμε στο ΕΣΠΑ υποδομές, εναρμονίσαμε τα προγράμματα με τη διεθνή σύμβαση STCW, ενισχύσαμε το Κεφάλαιο Ναυτικής Εκπαίδευσης (ΚΝΕ) και δώσαμε λύσεις στους σπουδαστές για το εκπαιδευτικό τους ταξίδι: νομοθετήθηκε η υποχρέωση των εταιρειών να προσλαμβάνουν για εκπαιδευτικό ταξίδι σπουδαστές, τα ταξίδια θα μπορούν να γίνονται εντός 3 ετών από 2 και να διαρκούν συνολικά 7 μήνες από 8, η δε υπηρεσία θα είναι προαγωγική και στην ξένη σημαία.

Όσον αφορά στη ναυτική εργασία, αποσοβήσαμε τον κίνδυνο απορρόφησης του ΓΕΝΕ (Γραφείο Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας) από τον ΟΑΕΔ και το πιστοποιήσαμε στο ΕΣΠΑ ώστε να υλοποιεί προγράμματα με Κοινοτικά κονδύλια όπως το «Νέαρχος» – το πρώτο στην Ελλάδα πρόγραμμα κατάρτισης και πρακτικής επί πλοίου, με ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και ικανοποιητική αποζημίωση, καθώς και νέα έργα όπως: νέο στατιστικό σύστημα καταγραφής ανέργων ναυτικών, μαγνητική κάρτα για επιδόματα και πιστοποιητικά, κ.ά. Αυτά και πολλά άλλα, που μπορεί να διαβάσει κανείς αναλυτικά στον Απολογισμό που δημοσίευσα για τη θητεία μου ως Υπουργός, όπως κάνω για κάθε θέση που υπηρετώ.

Σε ποια κατάσταση βρήκατε το ΝΑΤ και τον Οίκο Ναύτου (Ο.Ν.);

Η εποπτεία του ΝΑΤ και των Ταμείων ΚΑΑΝ, ΕΛΟΕΝ, ΚΕΑΝ, Εστία Ναυτικών, Πρόνοια Αξιωματικών και Πληρωμάτων, δεν ανήκει πια στο Υπουργείο Ναυτιλίας, αλλά στο Υπ. Εργασίας. Το ΚΑΕΟ είχε καταργηθεί, η επιχορήγηση του ΝΑΤ είχε μειωθεί κατά 100 εκατ. Ευρώ το χρόνο, ενώ είχε θεσπιστεί αυτόματη αναπροσαρμογή των συντάξεων ώστε να ισοσκελίζεται ο προϋπολογισμός του Ταμείου. Έτσι, οι συντάξεις μειώθηκαν καταρχήν οριζόντια 7% από το πρώτο Ευρώ, από τα 1.200 και άνω. Η σημερινή Κυβέρνηση τις μείωσε κλιμακωτά και για ποσά άνω των 1.000 Ευρώ. Οι συντελεστές φορολόγησης χρειάστηκε να αυξηθούν από το Υπουργείο Οικονομικών αλλά παρέμειναν πολύ χαμηλότεροι από άλλους κλάδους, ενώ έγινε δεκτή πρότασή μας για επαναφορά τους, αφού μελετηθεί η αντιστάθμιση από την εισαγωγή συναλλάγματος. Να σημειώσω εδώ πως μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 80, το ΝΑΤ χορηγούσε κύρια σύνταξη με συμπληρωμένα τα 50 και 15ετή θαλάσσια υπηρεσία. Η μείωση της απαιτούμενης υπηρεσίας στα 5 χρόνια (νόμοι 1405/1983 και 1711/1987), η ασφάλιση πχ ποδοσφαιριστών ως ναυτικών, οι δραχμοποιήσεις αποθεματικών, οι «συντάξεις μαϊμούδες» αλλά και η αυξημένη ανεργία, έφτασαν το ισοζύγιο ενεργών προς συνταξιούχους στο 1 προς 4, με αποτέλεσμα την απόλυτη, σήμερα, εξάρτηση του ΝΑΤ από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Ο Οίκος Ναύτου είχε κοπεί στα τρία: Με τους νόμους 4052, 4072 και 4075 του 2012, ο ΕΟΠΥΥ ανέλαβε την περίθαλψη και ο Ο.Ν. τα επιδόματα (πρόνοια,  ασθένεια, ανεργία) και αυτά από πόρους του ΚΑΑΝ που διαχειρίζεται το ΝΑΤ (Υπουργείο Εργασίας). Και αυτά χωρίς πρόβλεψη μεταβατικής περιόδου, ενημέρωση ιατρών και ασφαλισμένων, ρύθμιση θεμάτων προσωπικού, δωρεών, ή ακίνητης περιουσίας. Για να εκταμιεύσει το ΝΑΤ το ποσό που υπολογίζει κάθε φορά ότι αναλογεί στον Ο.Ν., χρειάζεται συναίνεση τριών Υπουργών, ενώ σημειώνονται συχνά καθυστερήσεις, καθώς προέχουν οι συντάξεις. Φέτος το ποσό υπολείπονταν κατά 2/3 από αυτό που χρειαζόταν για να καλυφθούν βασικές παροχές και μικρό μέρος των ληξιπρόθεσμων οφειλών που προέκυψαν μετά την ένταξη στον ΕΟΠΥΥ. Αυτή ήταν η κατάσταση, με τις υποχρεώσεις καταγεγραμμένες στο Μνημόνιο.
Παρά τα «δεμένα χέρια», κινήσαμε διαδικασίες είσπραξης από το ΝΑΤ και πληρωμής των οφειλών προς τα φαρμακεία που είχαν πάψει να δίνουν φάρμακα, των «εφάπαξ» που είχαν σταματήσει στις αιτήσεις του Απριλίου 2009, των επιδομάτων στους ανέργους κλπ.

Με το Ν.4150/2013 θεσπίσαμε αυτόματη ροή πόρων από το ΚΑΑΝ, ώστε να ξέρει ο Ο.Ν. τι διαχειρίζεται και να μπορεί να προγραμματίζει και να πληρώνει. Κρατήσαμε την αυτοτέλεια και τη δομή του, του δώσαμε τη δυνατότητα να παρέχει υπηρεσίες υγείας από γιατρούς που οργανικά ανήκουν στον ΕΟΠΥΥ, ενώ διασφαλίσαμε τη στέγασή του – που και αυτή κινδύνευε, αφού όλα σχεδόν τα ακίνητα όπου λειτουργεί ανήκουν στο ΝΑΤ, το οποίο και θα τα παραχωρήσει κατά χρήση. Τέλος, σε νέο Σχέδιο Νόμου που παραδώσαμε, προβλέψαμε τη συγχώνευση Ο.Ν. με το ΓΕΝΕ σε ένα ενιαίο πρόσωπο με δύο αυτοτελείς κλάδους. Έτσι, θα ισχυροποιηθεί ο Ο.Ν. παρά τον προηγούμενο περιορισμό των αρμοδιοτήτων του και, παράλληλα, θα αποτραπούν σχεδιασμοί απορρόφησης του ΓΕΝΕ (όπως προανέφερα), ενώ, λόγω αλληλεπίδρασης των δυο φορέων, θα επιτευχθούν εξοικονομήσεις και συνέργειες στην εξυπηρέτηση των ναυτικών.

Υπήρξε περιθώριο για συνεννόηση με την ΠΝΟ;

Επιδείξαμε έργο στην πράξη (ΑΕΝ, ΓΕΝΕ, Ο.Ν., Χάρτα δικαιωμάτων ναυτικών, διερεύνηση καταγγελιών, άρση της επίταξης του 2010 κ.ά), ενώ απαντήσαμε στην ΠΝΟ καλοπροαίρετα και γραπτά, όπως μας ζητήθηκε, ακόμα και για γενικόλογα μάλλον προσχηματικά αιτήματα, όπως η κατάργηση του Μνημονίου. Όμως οι ‘συνδικαλιστές των εύκολων λύσεων’ που προκαλούν ανεργία δεν άφησαν κανένα περιθώριο διαλόγου. Τα πληρώματα τα επιτάξαμε όταν η ΠΝΟ αποφάσισε με οριακή πλειοψηφία μίας ψήφου (8 υπέρ και 7 κατά) να συνεχίσει την απεργία που θα απέκλειε πια τα νησιά για πάνω από μια εβδομάδα. Επίσης, εξαντλήσαμε κάθε νόμιμο μέσο για την απλήρωτη εργασία (σε 12 μήνες έγιναν 280 διοικητικές παρεμβάσεις και σχηματίστηκαν 30 δικογραφίες), πιέζοντας για δεσμεύσεις εξόφλησης. Οι εταιρείες, αφού διευκολύνθηκαν από τις τράπεζες που αναγνώρισαν τις προσπάθειες να δώσουμε βιώσιμη προοπτική στον κλάδο με νομικές μεταρρυθμίσεις, προχώρησαν πράγματι σε σταδιακή εξόφληση των μισθών των ναυτικών. Όμως το ότι υπήρξαν και υπάρχουν απλήρωτοι ναυτικοί, δεν σημαίνει ανοχή σε έκνομες ενέργειες. Έτσι, υπήρξε περίπτωση όπου με Εισαγγελική εντολή συνελήφθησαν δύο μέλη ναυτεργατικού σωματείου που παρεμπόδισαν την επιβίβαση και φόρτωση οχημάτων σε πλοίο, ενώ, ταυτόχρονα, συνελήφθη ο εκπρόσωπος της εταιρείας για μη καταβολή μισθών. Εφαρμόσαμε τους νόμους, είτε αφορούσαν ναυτικούς, είτε εταιρείες.

Γιατί αραιώνουν δρομολόγια;

Το θέμα είναι πολύ ευαίσθητο και πρέπει όλοι να μιλούν με προσοχή. Στις λεγόμενες «άγονες γραμμές», η μείωση κονδυλίων του προϋπολογισμού κατά 15% επηρέαζε την εξόφληση παλαιών υποχρεώσεων και την ανάληψη νέων, ενώ η διάρκεια πολλών συμβάσεων (έως και το 2022) δεν επέτρεπε αλλαγές. Παρόλα αυτά, διατηρήσαμε όλες τις γραμμές και όλες σχεδόν τις προσεγγίσεις, καλύψαμε τις υποχρεώσεις μας, ενώ επιταχύναμε την καταβολή μισθωμάτων αποφεύγοντας δικαστήρια που θα καθυστερούσαν τους νέους διαγωνισμούς και τα δρομολόγια. Πρόβλημα υπήρξε όποτε η εταιρεία δεν μπορούσε να αγοράσει πετρέλαια, ή μια βλάβη την υποχρέωνε να αντικαταστήσει πλοία ανατρέποντας τον προγραμματισμό σε άλλες γραμμές. Δεν υπήρξε εφικτή λύση, ή σοβαρή πρόταση που να μην διερευνήσαμε σε βάθος.
Όσο για τις ελεύθερες γραμμές, τα δρομολόγια του περασμένου χειμώνα ήταν περίπου τα ίδια με το 2011, ενώ το καλοκαίρι εγκρίναμε και έκτακτα όπου απαιτήθηκε. Σημειώνω για πολλοστή φορά ότι δεν έχει καταργηθεί η ετήσια δρομολόγηση των πλοίων.
Από το νόμο που ισχύει από το 2001, τα πλοία προβλέπεται  να σταματούν για εργασίες ετήσιας επιθεώρησης ή επισκευές για δύο μήνες. Παράταση του διμήνου επιτρέπεται μόνο αν οι ανάγκες της γραμμής ήδη καλύπτονται επαρκώς και αυτό μετά από γνωμοδότηση του Συμβουλίου Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών, όπου μετέχουν όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Δεν είναι κάτι νέο, λοιπόν. Αυτό που προβλέψαμε είναι αντικατάσταση του πλοίου από μεγαλύτερο ή μικρότερο ανάλογα της κίνησης που υπάρχει, το προφανές δηλαδή. Η οριακή οικονομική κατάσταση λειτουργίας των ακτοπλοϊκών εταιριών είναι γνωστή. Εκείνο που επιδίωξα, στο ασφυκτικό οικονομικό πλαίσιο, ήταν να μην καταρρεύσει όλο το ακτοπλοϊκό σύστημα για να εξασφαλίζεται η συγκοινωνία με τα νησιά μας, που στα περισσότερα είναι και το μόνο μέσο. Αυτό, παρά τις Κασσάνδρες, τις δυσχέρειες και τα προβλήματα που κατά καιρούς μπορεί να υπάρχουν, έχει επιτευχθεί.

Οι τιμές των εισιτηρίων αυξήθηκαν;

Οι τιμές καθορίζονται ελεύθερα, από το 2001 όπως λέει ο νόμος και έτσι ισχύει σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. Οποιοσδήποτε μπορεί να δρομολογήσει πλοίο με φθηνά εισιτήρια. Όμως οι συνθήκες της αγοράς υπαγορεύουν τις τιμές των εισιτηρίων, γιαυτό προσπαθούμε να υπάρχει ανταγωνισμός και να τις πιέζει προς τα κάτω. Ενθαρρύνουμε τις εταιρείες να κάνουν προσφορές και αρκετές το κάνουν.

Μόνη εξαίρεση καθορισμού ανώτατης τιμής αποτελούν οι «άγονες» γραμμές όπου το κράτος την καθορίζει με ετήσια αναπροσαρμογή, ανάλογα με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους, εν προκειμένω 2,4%, ή 1 Ευρώ κατά μέσο όρο. Μην ξεχνάμε όμως πως κάθε φορά που ορίζει η πολιτεία ανώτατη τιμή στις άγονες, πληρώνει η ίδια το υπόλοιπο κόστος, δηλαδή τελικά όλοι μας μέσω της φορολογίας. Αυτό για όσους νομίζουν πως θα μας έρχεται φθηνότερα μια …κρατική ακτοπλοΐα, ακόμα κι αν υποτεθεί ότι επιτρεπόταν νομικά.