Ολομέλεια – Ομιλία περί του νομοσχεδίου για τον νέο Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό (ΓΟΚ) (Α μέρος)

«Νέος Οικοδομικός Κανονισμός»

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΟΥΣΟΥΡΟΥΛΗΣ: Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.Κατ’ αρχήν θα ήθελα να εκφράσω τη θλίψη μας για την απώλεια του Γιάννη Μπανιά, ενός πολιτικού που σε όλη του τη διαδρομή λειτούργησε με συνέπεια, είχε όραμα αλλά και τη διορατικότητα να δει τα μελλούμενα, κάτι που, δυστυχώς, σήμερα λείπει από την Αριστερά.

Κύριε Υπουργέ, συζητάμε για τα κτήρια. Και αυτά ανήκουν στα ορφανά του ΠΑΣΟΚ, της δικής σας, δηλαδή, πολιτικής όλων αυτών των ετών.

Ακούγοντας την αντίδραση του κ. Λαφαζάνη, θυμήθηκα αυτό που είχε πει ο Λένιν: «Πάρ’ του το σπίτι και δώσ’ του ελπίδα». Εσείς πήρατε και την ελπίδα και το σπίτι.

Θα σας τη φέρω, κύριε συνάδελφε. Πάμε τώρα στο ζητούμενο. Αυτά που έγιναν τα τελευταία δυόμισι χρόνια, στην ουσία, νέκρωσαν έναν παραδοσιακό κινητήρα της ελληνικής οικονομίας. Δεν λέω ότι ήταν ο καλύτερος, όμως οι κατασκευές και η οικοδομή γενικότερα, κρατούσαν όρθια την οικονομία.

Ερχόμαστε σήμερα να αντιμετωπίσουμε όσα συνέβησαν τις δεκαετίες του ’60 και του ’70. Τον πολεοδομικό οργασμό, άναρχο και χωρίς καμμία αναπτυξιακή λογική. Κάνετε ρυθμίσεις σχετικά με το «πώς», χωρίς να ασχολείστε με το «τι» και «πού», δηλαδή χωρίς «αναπτυξιακό προσανατολισμό».

Κύριε Υπουργέ, από το παραδοσιακό μεταπολιτευτικό μοντέλο της αρπαχτής και της διαφθοράς, δεν θα μπορούσαν ποτέ να εξαιρεθούν οι κατασκευές. Τα παράθυρα της διαπλοκής και της διαφθοράς έμειναν ανοιχτά επί πολλά χρόνια και, μάλιστα, ορισμένες φορές άνοιξαν και διάπλατα, αναφέρομαι στην έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού, την έλλειψη δασολογίου και πολλές άλλες προϋποθέσεις, όπως η γραφειοκρατία και η πολυνομία, για ύποπτες συναλλαγές.

Θέλω επίσης να προσθέσω ότι το πρόβλημα των κτηρίων, δεν είναι πρόσφατο. Θυμάμαι ότι στο Υπουργείο Ανάπτυξης την εποχή που προετοιμάζαμε το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον», είχαμε αναθέσει μία μελέτη στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και στο ΚΑΠΕ. Από τη μελέτη αυτή προέκυψε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του κτηριακού αποθέματος της χώρας κατασκευάστηκε πριν το 1979, τότε που είχε θεσπιστεί από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο γνωστός κανονισμός θερμομόνωσης.

Επανέρχομαι στο ζήτημα της έλλειψης αναπτυξιακού σχεδιασμού και προσανατολισμού, ειδικά στο θέμα των κτηρίων. Μέσα σε τριάντα χρόνια, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η Αττική αύξησε δραματικά το ειδικό της βάρος στην οικονομία, σχεδόν στο 50% του ΑΕΠ. Τεράστιο μερίδιο της αύξησης αυτής αποδίδεται στις κατασκευές.

Σήμερα, σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, οι κατασκευές, από κινητήρας ανάπτυξης καλούνται να γίνουν το αμορτισέρ που θα απορροφήσει τους κραδασμούς της κρίσης. Αλλά γι’ αυτό, δυστυχώς, η κυβέρνηση σας δεν έκανε τίποτα απολύτως. Κύριε Υπουργέ, οι οποιεσδήποτε ρυθμίσεις θα πρέπει, πλέον, να γίνονται με κριτήριο την κατάσταση που επικρατεί σε κάθε περιοχή της χώρας. Γιατί είναι σαφές ότι η κρίση δεν άλλαξε τα δεδομένα με τον ίδιο τρόπο σε όλη τη χώρα Για παράδειγμα, τη μεγαλύτερη μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας είχαμε σε τρεις περιφέρειες της χώρας: στην Αττική, τη Δυτική Μακεδονία και το Βόρειο Αιγαίο. Δεν είδα το νομοσχέδιο να έχει λάβει κάτι υπ’ όψιν, όπως δεν είδα να λαμβάνει υπ’ όψιν το σύνολο του κτηριακού αποθέματος της χώρας. Δεν είναι μόνο το οικιακό, είναι και το βιομηχανικό, το βιοτεχνικό, τα εμπορικά κτήρια. Όμως εδώ οι ρυθμίσεις σας είναι εντελώς οριζόντιες.

Με το νέο οικοδομικό κανονισμό, υπήρχε η δυνατότητα να στηριχθεί και η εγχώρια παραγωγή τεχνολογιών και δομικών προϊόντων, αλλά αυτή η ευκαιρία χάνεται. Θα αναφερθώ παρακάτω στα κίνητρα.

Το νομοσχέδιο αναφέρεται συχνά σε πράσινες παραμέτρους, πράσινη δόμηση κλπ. Δυστυχώς όλα αυτά τα χρόνια, από το 1979 μέχρι σήμερα, δεν έγινε τίποτα, εκτός από μία αλλαγή στον ΓΟΚ το 1985, κάποιες τεχνικές ρυθμίσεις το 2000 και οι ενδιάμεσες τεχνικές οδηγίες, που κατά καιρούς εξέδιδε το ΤΕΕ. Ποτέ όμως δεν είχαν χαρακτήρα «πρασινίσματος», αν μπορώ να πω έτσι, των κατασκευών.

Σε σχέση με αυτό, προβλέπετε κίνητρα, για εξοικονόμηση ενέργειας ή για μικρές εφαρμογές ανανεώσιμων πηγών ή ακόμα και για συμπαραγωγή στα κτήρια. Ως κίνητρο δίνετε 5% αύξηση του συντελεστή δόμησης και εφόσον πρόκειται για κτήρια ελάχιστης ενεργειακής κατανάλωσης, 10%. Επειδή η πολιτεία δεν έχει τη δυνατότητα να σχεδιάσει ένα άλλο σύστημα κινητροδότησης, τι κάνει; Αυξάνει το συντελεστή.

Να θυμίσω ότι είχαμε πει πάρα πολλές φορές με αφορμή το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον» ότι θα μπορούσατε κάλλιστα να προχωρήσετε με οικονομικά ή ακόμα καλύτερα, με φορολογικά κίνητρα.

Πιστεύετε εσείς ότι με αυξήσεις των συντελεστών δόμησης, μπορούμε να επιτύχουμε την εγκατάσταση συστημάτων παραγωγής ΑΠΕ στα κτήρια ή συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας; Εγώ δεν το πιστεύω. Και στο τέλος τέλος, υπάρχουν πολιτικές που, κατά τη γνώμη μου, θα μπορούσαν να προωθηθούν μέσα από το νέο οικοδομικό κανονισμό που συζητάμε, και είναι πολιτικές του δικού σας Υπουργείου. Πολύ δε περισσότερο, τώρα που το σκέλος ενέργεια, περιβάλλον και χωροταξία είναι υπό την ίδια πολιτική σκέπη, δεν έχετε καμία δικαιολογία. Εκείνο που βλέπουμε στο νέο οικοδομικό κανονισμό, είναι κάποιοι αριθμοί, κάποιοι συντελεστές. Βιοκλιματικός σχεδιασμός και ενεργειακή θωράκιση με νούμερα και μαθηματικές σχέσεις δεν γίνονται. Χρειάζεται σχεδιασμός. Και αυτός ο σχεδιασμός, όπως απεδείχθη και με τον Κανονισμό Ενεργειακής Αποδοτικότητας των Κτηρίων (ΚΕΝΑΚ), το δικό σας, όπως τον τροποποιήσατε τα τελευταία δύο χρόνια, ήταν λάθος. Και απεδείχθη στην πράξη αφού καλούμαστε τώρα να κάνουμε τροποποιήσεις.

Εγώ ήμουν αντίθετος με την τροποποίηση που υπέδειξε το Τεχνικό Επιμελητήριο για τον ΚΕΝΑΚ. Θεωρούσα ότι θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε το θέμα με έναν ΚΕΝΑΚ βασισμένο στο αντίστοιχο ευρωπαϊκό πρότυπο και όχι στα κτήρια αναφοράς. Να υπάρχει δηλαδή μία κατηγοριοποίηση και να γίνονται οι συγκρίσεις με αυτό το πρότυπο. Τα πιστοποιητικά να εκδίδονται ελεύθερα από την αγορά για όποιον θα ήθελε να αυξήσει την ενεργειακή αποδοτικότητα των κτηρίων του ώστε αυτά να αποκτήσουν μεγαλύτερη αξία.

Ας δούμε αν ο νέος οικοδομικός κανονισμός έχει ολοκληρωμένο χαρακτήρα. Γιατί δεν λαμβάνει υπ’ όψιν το νέο κτηριοδομικό οργανισμό ή τον κανονισμό υλικών που έχουν θεσπιστεί στο πλαίσιο του ν.4030/2011; Διέτρεξα το νομοσχέδιο και δεν είδα κάτι τέτοιο.

Επίσης, η αιτιολογική έκθεση, εκτός από το πρασίνισμα και τον ολοκληρωμένο χαρακτήρα, αναφέρει και την καινοτομία. Είναι καινοτόμος; Θα ήταν αν είχε επιφέρει μία νέα αντίληψη στο σχεδιασμό. Στην ουσία πρόκειται για ένα λίφτινγκ, αν θέλετε, του παλιού, γενικού οικοδομικού κανονισμού με νέα όρια και νέες μαθηματικές σχέσεις, όπως είπα και πριν. Τώρα, εάν θεωρούμε καινοτομία το πράσινο δώμα, εσείς θα μας το πείτε. Θα μας πείτε επίσης, κατά πόσον είναι και σωστή η ρύθμιση που κάνετε. Μπορούμε με μία απλή έκθεση αντοχής της στατικής επάρκειας του κτηρίου, να αναπτύσσουμε στα δώματα πράσινο;

Και κάτι ακόμα. Ο κανονισμός αυτός φαίνεται να νομιμοποιεί αυθαιρεσίες προηγούμενων ετών με αλλαγές χρήσεων σε ειδικές κατασκευές, σε ανεγερθέντα κτήρια, , ενώ αντιμετωπίζει ελλιπώς ζητήματα όπως τα λύματα και τα απορρίμματα. Διάβασα περί σηπτικών βόθρων μέσα στον κανονισμό.

Δεν αντιμετωπίζει όπως θα μπορούσε ζητήματα όπως για παράδειγμα, η οικογενειακή στέγη. Θα μπορούσαμε να δούμε κάποια ευελιξία. Αφού είχατε τη δυνατότητα να δώσετε κίνητρα μέσω της αύξησης του συντελεστή δόμησης για το πρασίνισμα των κτηρίων, γιατί δεν κάνατε το ίδιο και για τις πολύτεκνες οικογένειες που θέλουν να αποκτήσουν πρώτη κατοικία;

Το ίδιο ισχύει και για τους χώρους στάθμευσης. Για παράδειγμα συγκράτησα κάποιες προτάσεις από τη διαβούλευση σχετικά με την ενοποίηση υπόγειων χώρων σε υφιστάμενα οικοδομικά τετράγωνα. Δεν είμαι μηχανικός, απλώς αυτή η πρόταση μου φάνηκε ιδιαίτερα σημαντική και θα μπορούσε κάλλιστα να έχει εισαχθεί στο νομοσχέδιο αυτό.

Θέλω να κλείσω με την τροπολογία που καταθέσαμε με τους συναδέλφους από τα νησιά για το θέμα των αδειών καυσίμων. Στο παρελθόν, η λεγόμενη άδεια ΣΤ χορηγείτο περιοριστικά μόνο σε εταιρείες εμπορίας με ιδιόκτητους ή μισθωμένους αποθηκευτικούς χώρους σε διάφορα νησιά για την τροφοδοσία τους ακόμα και με ναυτιλιακά καύσιμα.

Υπήρξε και υπάρχει μια ασάφεια σε σχέση με τη διατήρηση αυτών των αδειών τύπου ΣΤ. Γι αυτό σας προτείναμε μια συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση την οποία μπορείτε να αποδεχθείτε και, έτσι, να λύσετε το πρόβλημα τροφοδοσίας με καύσιμα των νησιών μας. Το λέω αυτό γιατί έχω ασχοληθεί με το θέμα, ως πρώην Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Ανάπτυξης, αρμόδιος για την ενέργεια και τα καύσιμα. Είναι μια ρύθμιση η οποία δίνει τη δυνατότητα αυτή και πιστεύω ότι μπορείτε να την εντάξετε στο νομοσχέδιο.